Dubbele moraal AFM met betrekking tot financieel advies?
Er zit iets kroms in de recente oproep van de AFM aan huiseigenaren om met hun financieel adviseurs te praten over hun aflossingsvrije hypotheek, terwijl aan de andere kant online execution-only hypotheekadviseurs geen strobreed in de weg wordt gelegd om juist die financieel adviseur buitenspel te zetten. Hetzelfde gebeurt in de beleggingswereld. Online vermogensbeheeroplossingen mogen als paddenstoelen uit de grond schieten, terwijl anderzijds steeds meer wetgeving erop gericht is om zoveel mogelijk een klant te kennen voor vermogensbeheer kan starten. Hoe valt dit te rijmen?
Fintech is hot & happening. Ook op beleggingsgebied. Online beleggingsrobo’s betreden de markt met namen als Pritle, Semmie, Doelbeleggen en Surence. En ook conventionele financiële aanbieders storten zich op online vermogensbeheer, zoals ING met Beleggen met Beheer en Van Lanschot met Evi. Een klant vult online wat vragen in en het beheer wordt automatisch geregeld.
Online risico-inventarisatie vergt groot inlevingsvermogen consument
Het flitskarakter van de digitale vragenlijst staat in schril contrast met de uitvoerige intake die klassieke vermogensbeheerders afnemen van hun klanten. Die fysieke vragenlijsten zijn in 2015 al eens grondig onderzocht door de AFM waarbij flink wat tekortkomingen werden geconstateerd. Vooral op het thema risicobereidheid schoot de inventarisatie van de klant tekort.
De AFM gaf aan het belangrijk te vinden dat de vermogensbeheerder de klant uitdaagt om na te denken of hij de korte- en langetermijnrisico’s van de voorgestelde beleggingsportefeuille wil accepteren. Nu zijn scenario’s daarvoor een handig visueel hulpmiddel, maar de vraag is of een klant door online sec de visualisatie te zien ook de gevolgen voor hem persoonlijk kan interpreteren. Alles draait om duiding.
Uitgebreidere ken-uw-klant-eisen door MIFID II
Met de komst van MIFID II moet een vermogensbeheerder alleen maar meer weten van een klant. Dit lijkt haaks te staan op het gemaksgeoriënteerde karakter van de online inventarisatie, waarbij je in veel gevallen kunt afvragen of ze in hun huidige versies überhaupt voldoen aan de in de wet gestelde eisen voor ‘ken-uw-klant’.
Hoewel ik de komst van online adviseurs van harte toejuich, plaats ik wel kanttekeningen bij het gebruik door de gemiddelde consument. Die is immers veelal gericht op de korte termijn en gemak. Precies waar de AFM voor waarschuwt.
Oproep AFM voor financieel adviesgesprek te beperkt
De kwaliteit van robo-advies kan prima zijn, maar de vraag is of de klant de gestelde vragen juist interpreteert. Precies daar kan een onafhankelijk adviseur zijn toegevoegde waarde tonen. Die kijkt naar de totale vermogensopbouw van zijn klant en begeleidt zijn klant daarin. Beleggen of aflossen kunnen daarbij relevante keuzes zijn.
Daarom vind ik de oproep van de AFM om over de hypotheek in gesprek te gaan met de financieel adviseur ook om een andere reden krom. Aandacht voor de hypotheek is goed, maar niet als aanleiding. De hypotheek is maar één onderdeel van het totale financiële plaatje van een consument. Consumenten zouden moeten worden gemotiveerd om juist daarover in gesprek te gaan met een financieel adviseur. Oók met het oog op de groeiende online beleggingsdienstverlening.
